Τι είναι δυσανεξία στη γλουτένη;
Ο όρος γλουτένη είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει τις πρωτεΐνες γλιαδίνη (στο σιτάρι), σικαλίνη (στη σίκαλη) και ορδεΐνη (στο κριθάρι).
Η δυσανεξία στη γλουτένη (ή κοιλιοκάκη) είναι η αδυναμία του βλεννογόνου του εντέρου να διασπάσει και να απορροφήσει τις πρωτείνες αυτές, με συνέπεια να υφίσταται βλάβες οι οποίες δίχως θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές. Η γλουτένη συγκεκριμένα πυροδοτεί μια ανοσολογική αντίδραση και προκαλεί φλεγμονή του τοιχώματος του λεπτού εντέρου, η οποία μπορεί τελικά να επηρεάσει την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών από τη διατροφή.
Η δυσανεξεία σε αυτήν δεν είναι τροφική αλλεργία αλλά ένα αυτοάνοσο νόσημα, δηλαδή μία ασθένεια που προκαλείται από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα.
Διαβάστε γενικά για τις τροφικές αλλεργίες και δυσανξείες.
Πώς εκδηλώνεται;
Η δυσανεξία εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα που διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όσο πιο πολλά από αυτά τα συμπτώματα έχει κάποιος έπειτα από την κατανάλωση γλουτένης τόσο αυξάνονται οι υπόνοιες ότι πάσχει από κοιλιοκάκη.
Τα πιο χαρακτηριστικά είναι φουσκώματα (μετεωρισμός), διαταραχές των κενώσεων (κυρίως διάρροια), μειωμένη όρεξη, απώλεια βάρους, αδυναμία αύξησης του βάρους (από αυτό το σύμπτωμα εγείρονται υπόνοιες στα παιδιά), πόνοι στις αρθρώσεις, κόπωση, σιδηροπενική αναιμία, νευρολογικές διαταραχές (π.χ. κατάθλιψη, λήθαργος) και δερματικές βλάβες τύπου έρπητα.
Παλιότερα, η κοιλιοκάκη θεωρούνταν σχετικά σπάνια ασθένεια, αλλά εκτιμάται ότι προσβάλλει σχεδόν το 1% του πληθυσμού. Επιπλέον, εδώ και καιρό έχει διατυπωθεί η θεωρία ότι όσοι έχουν διαγνωστεί με κοιλιοκάκη είναι μόνο η κορυφή της «πυραμίδας της κοιλιοκάκης» – πολύ περισσότεροι άνθρωποι έχουν ασυμπτωματική κοιλιοκάκη, η οποία όμως προκαλεί εντερική βλάβη ή έχουν κρυφές τροφικές ανεπάρκειες, όπως ανεπάρκεια σιδήρου με αναιμία.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Δυστυχώς σύμφωνα με τις στατιστικές, χρειάζονται κατά μέσο όρο 11 χρόνια για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης μετά την πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων. Ωστόσο, αυτός ο χρόνος αναμένεται να βελτιωθεί καθώς τόσο οι ασθενείς όσο και οι επαγγελματίες στον τομέα της υγείας ευαισθητοποιούμαστε όλο και περισσότερο όσον αφορά αυτή την ασθένεια.
Η διάγνωση γίνεται με την μέτρηση ειδικών αντισωμάτων στον ορό του ασθενούς. Η ακριβέστερη μεθοδος για αυτήν την εξέταση είναι η ανοσοενζυμική μέθοδος Elisa. Είναι μια απλή διαδικασία για τον ασθενή με μοναδικό περιορισμό οτι ο ασθενής πρέπει να λαμβάνει γλουτένη το διάστημα που κάνει την εξέταση και να μην την αφαιρέσει από την διατροφή του γιατί τότε δεν θα εντοπιστούν τα αντισώματα και θα έχουμε ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα.
Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι η τάση εκδήλωσης της κοιλιοκάκης είναι κληρονομική. Έτσι, οι γονείς, τα αδέρφια και τα παιδιά όσων έχουν κοιλιοκάκη διατρέχουν 5-15% κίνδυνο να εκδηλώσουν την ασθένεια. Οπότε γίνεται αντιληπτό οτι σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος, καλό είναι να ελέγχονται και όλοι οι συγγενείς πρώτου βαθμού.
Πώς αντιμετωπίζεται η κοιλιοκάκη;
Τα καλά νέα είναι ότι η αντιμετώπιση της κοιλιοκάκης γίνεται απλά με την διακοπή των τροφών που περιέχουν γλουτένη. Τα αποτελέσματα αρχίζουν να φαίνονται μέσα σε λίγες μέρες, ενώ το λεπτό έντερο συνήθως θεραπεύεται πλήρως μέσα σε 3-12 μήνες. Ωστόσο, οποιαδήποτε έκθεση στη γλουτένη μπορεί να πυροδοτήσει την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων.
